Kamica żółciowa

Temat na topie, przynajmniej dla dietetyka 🙂 Przyjrzyjmy się definicji.

Kamica powstaje w wyniku wytrącania się złogów w obrębie różnych odcinków układu dróg żółciowych, tzn. w przewodach wewnątrz wątrobowych, pęcherzyku żółciowym lub w przewodach zewnątrz wątrobowych.

Objawy kamicy zależą w dużej mierze od ich rozmieszczenia, jeśli złogi są umiejscowione luźno w pęcherzyku żółciowym – przebieg będzie bezobjawowy (częstość występowania to ok. 55- 75 % przypadków). Złóg blokujący okresowo ujście do przewodu pęcherzykowego będzie manifestował się okresowymi bólami ( kolki), dotyczy ok. 20 % przypadków. Kamień blokujący przewód pęcherzykowy da objawy ostrego zapalenia pęcherzyka ( ok 10 % przypadków).

Kiedy grozi kamica żółciowa ?

Jeżeli jesteś:

• otyła/otyły BMI >30,
• w wieku średnim,
• kobietą,
• z rodziny, w której odnotowano kamicę żółciową,
• cukrzykiem.

Schorzenie dotyka osoby otyłe, które spożywają nadmiar kalorii w stosunku do zapotrzebowania. Osoby te mają źle zbilansowaną dietę – duże spożycie tłuszczów ok. 44% a stosunkowo małe spożycie białka.

Jakie produkty dominują? Kiełbasy, bekon, tłuste sery, chipsy, ciasta, ciasteczka, czekolady, mięso wieprzowe, wołowe.

Jakich produktów nie ma ? Warzyw, owoców, ryb, chudego drobiu, kefiru, maślanki, białek roślinnych ( z soczewicy, ciecierzycy, fasoli itd.)

Złe rozplanowanie posiłków. Są to 1, 2 posiłki (głównie wieczorem), bardzo obfite – ponieważ chcemy zaspokoić całe zapotrzebowanie energetyczne podczas tych posiłków.  Oczywiście koniec listy zamyka brak ruchu.

Paradoksalnie stosowanie niskokalorycznych diet przez osoby otyłe, również zwiększa ryzyko rozwoju kamicy żółciowej. Dzieję się tak ponieważ ich organizm zmniejsza wydzielanie cholecystokininy – hormonu, który jest odpowiedzialny za obkurczanie się pęcherzyka żółciowego. Skutkiem tego jest zaburzenie tego mechanizmu, a to prowadzi do przedłużonego zastoju żółci w pęcherzyku żółciowym. Dlatego tak ważna jest systematyczna, zrównoważona utrata masy ciała.

Wraz z wiekiem jesteśmy bardziej narażeni na ryzyko kamieni żółciowych. Ryzyko wzrasta w wieku średnim, częstość zachorowań wzrasta po 35 r. ż szczególnie u kobiet, osiąga maksimum w 5 i 6 dekadzie życia. Po 70 r. ż. kamica występuje jednakowo u obu płci.

Kobiety są bardziej narażone na kamicę. Jest to wynik wpływu żeńskich hormonów płciowych na zwiększanie wydzielania cholesterolu do żółci i na motorykę pęcherzyka, która wpływa na zaleganie żółci. Badania również dowodzą, że antykoncepcja hormonalna, która została wcześnie wprowadzona  (14- 19 rok życia ) zwiększa ryzyko kamicy w 4, 5 dekadzie życia.

Niektóre choroby predysponują do pojawienia się kamicy żółciowej. Długotrwała cukrzyca odpowiada za powstanie neuropatii cukrzycowej, która zaburza obkurczanie się pęcherzyka i powoduje zaleganie żółci. Również niskie stężenie cholesterolu HDL (korzystna frakcja cholesterolu, którą można znaleźć m.in. w tłustych rybach morskich) wpływa na częstsze występowanie kamicy u obu płci.

Gdy jesteś w grupie ryzyka, nie jesteś na straconej pozycji ponieważ masz realny wpływ na takie czynniki jak : otyłość, sposób odżywiania się czy prawidłowe leczenie chorób współistniejących np. cukrzycy.

Jakie zmiany w diecie pozwolą Ci uniknąć kamicy?

• unikaj rafinowanych węglowodanów – tzn. wysoko oczyszczonych produktów pozbawionych błonnika ( np. biały chleb, biały ryż),
• wzbogać dietę o produkty bogate w błonnik rozpuszczalny np. pektyny – znajdziemy je w jabłkach, owocach cytrusowych, burakach, dyni, marchewce ( błonnik usprawnia prawidłowe obkurczanie się pęcherzyka) oraz  w niektórych przypadkach powoduje rozpuszczenie się złogów!
• wzbogać posiłki o otręby i zarodki pszenne, kiełki, soczewicę, ciecierzycę, fasolę (niekoniecznie po bretońsku 🙂
• unikaj bardzo tłustych pokarmów : kiełbas, bekonów, tłustych serów itp.
• staraj się unikać smażenia – więcej piecz, gotuj na parze a gotowy posiłek polej łyżką oliwy z oliwek. Dotyczy to również smażonej cebulki,
• jadaj regularnie, 4- 5 razy dziennie w miarę możliwości,
• wprowadź ruch,

Kolejny przykład jak dietą, modyfikacją stylu życia możemy odsunąć widmo “stołu operacyjnego”

* Wykorzystano materiały prof. M. Jarosza oraz J. Dzieniszewskiego